HERINGASTATE / POPTASLOT, Marssum (Marsum).
Ligging. Het Poptaslot of de Heringastate staat in Marssum (Marsum), gemeente Menaldumadeel.
De voorzijde van de state.
De achterzijde van de state.
Historie. De state werd omstreeks 1500 gebouwd door Sasker van Camstra en door zijn zoon Eelcke van Heringa voltooid in 1525.
Het poortgebouw werd rond 1600 gebouwd.
Tjalling van Eysinga liet de state, inclusief het poortgebouw in 1631 verbouwen.
Het poortgebouw werd verhoogd en kreeg een nieuwe gevel in de stijl van Hendrick de Keyser, dus Hollandse Renaissancestijl. Aan de linker zijde werd een traptoren aangebouwd. Hierin bevindt zich een eikenhouten spiltrap naar de verdieping, zodat deze toegankelijk werd. Tevens werd op de verdieping een schouw gebouwd.
In 1687 kocht Dr. Henricus Popta het slot.
In de navolgende eeuwen werden er diverse veranderingen aangebracht.
De state in 1840/1850 met rechts het poortgebouw. Aquarel van Sjoerd Bonga.
De state met poortgebouw in 1852. Tekening N. A. van Loon.
De voorzijde van het fraaie poortgebouw.
Beschrijving. Het poortgebouw staat op een dam over de gracht die het gehele terrein omgeeft.
Het gebouw is een fraai voorbeeld van het late noordelijke maniërisme.
Het is een groot poortgebouw met twee verdiepingen, waar boven een zolder.
De top van de voorgevel vol ornamenten.
Naast de poortopening in de voorgevel bevinden zich twee pilasters met ornamenten.
Boven de poortingang zijn bij elke verdieping rijen bakstenen pilasters te zien. Zowel de eerste als de tweede verdieping heeft ramen met luiken.
De bovenste zolderverdieping heeft alleen een ronde opening, waar heden ten dage een vlag door kan worden uitgestoken.
In de hoeken van de trapgevel zijn spiraalvormige versieringen (voluutkrullen) aangebracht.
In de voorgevel bevinden zich tevens de wapenstenen van de families Heringa, Eysinga en Popta.
De achtergevel van de duivenslagpoort.
De achtergevel heeft een simpele topgevel met een pilaster.
Opvallend bij deze duivenslagtoren is, dat de duiven of gibben de zolder niet bereiken middels vlieggaten in de voor– of achtergevel, maar via een dubbele rij horizontale vlieggaten onder de dakpannen op de rechter helft van het zadeldak. Dit wordt een gibbeflecht genoemd.
|
De linker zijgevel met aangebouwde spiltraptoren. |
De linker zijgevel heeft een klein venster en hier is ook de aangebouwde spiltraptoren te vinden. |
|
De rechter zijgevel is vrijwel gelijk aan de linker; maar zonder traptoren. Op het dak de gibbeflecht. |
De rechter zijgevel met de gibbeflecht. |
Interieur. Ook van het Poptaslot hebben we het interieur van de duivenslagpoort nader kunnen bekijken.
Op de begane grond vinden we na binnenkomen door een zware poortdeur met een kleine loopdeur, links het deurtje dat toegang geeft naar de spiltraptoren die ons naar de eerste verdieping leidt. Deze verdieping kon verwarmd worden met een schouw. Hier werden geen duiven gehouden.
Met een smalle trap kan men de tweede verdieping bereiken die als duivenzolder werd gebruikt. Maar helaas was de duivenzolder niet meer in de oorspronkelijke staat. Het duivenslagmechanisme, dus het mechanisme waarmee men de duiven gevangen kon houden, was verwijderd. De gibbengaten waren afgesloten. De duivenzolder was bevorderd tot rommelzolder.
In de nok van het poortgebouw, dus als een soort derde verdieping bevindt zich het tweede gedeelte van de duivenzolder. Ook hier was geen duivenslagmechanisme meer aanwezig en waren de gibbengaten afgesloten.
Helaas is dus hiermee een stukje duivenhistorie verdwenen.
|
De binnenzijde van de voorgevel. |
De binnenzijde van de rechter gevel. |
|
Linker zijgevel met deurtje naar de spiltraptoren. |
De eerste verdieping, gezicht op de voorwand. |
|
De spiltrap naar de eerste verdieping. |
|
|
De eerste verdieping, trap naar de duivenzolder aan de achterwand. |
De tweede verdieping, de duivenzolder. Links de afgesloten gibbengaten. |
|
De tweede verdieping. Links de afgesloten gibbengaten met aanvliegplank voor de duiven. |
De derde verdieping met afgesloten gibbengaten en aanvliegplank. |
Bijzonderheden. Het bijzondere van deze duivenslagtoren is dat de gibbengaten zich op het zadeldak bevinden.
Helaas is ook deze duivenslag niet meer bewoond en zijn de vlieggaten afgesloten.
|
Het zadeldak met de gibbeflecht. |
De wapensteen in de voorgevel. |
